WYCHWYT GLASHÜTTE

 WYCHWYT GLASHÜTTE

Wychwyt kotwiczny Glashütte jest to wychwyt do małych zegarków przenośnych z systemem oscylacji podtrzymywanej przez włos balansowy. Ponieważ wałki koła wychwytowego, kotwicy i balansu leżą w linii prostej, nazywa się go wychwytem w układzie prostym. Należy on do grupy wychwytów z powierzchnią impulsu na palecie kotwicy i zębie koła wychwytowego. Wychwyt został opracowany przez Ferdynanda Adolfa Lange w Glashütte w Saksonii w połowie XIX wieku.  Po raz pierwszy posiada on wszystkie cechy, które sprawiają, że wychwyt nadaje się do zegarków przenośnych z wymaganą dużą dokładnością chodu. Zaletami wychwytu jest po pierwsze to, że jest to wychwyt wolny, co pozwala kołu balansowemu całkowicie uwolnić się od reszty wychwytu podczas trwania większości czasu jego oscylacji, z wyjątkiem momentu, gdy kotwica daje mu krótki impuls, co poprawia dokładność pomiaru czasu. Po drugie, dzięki „blokowaniu” i „dociąganiu” jego działanie jest bardzo precyzyjne. Po trzecie, uruchamia się samoczynnie, jeśli zegarek ulegnie wstrząsowi podczas użytkowania i koło balansowe się zatrzyma, to potem samo uruchomi się ponownie. Te cechy występują również w opracowanym później wychwycie szwajcarskim. Kotwica, której środek ciężkości leży w osi obrotu, oraz koło wychwytowe zostały wykonane ze stopu złota, któremu w specjalnym procesie (młotkowanie) zwiększono twardość.  Ponadto stop ten nie atakuje chemicznie oleju potrzebnego do smarowania wychwytu. Ruch kotwicy jest ograniczony przez sworzeń ograniczający przymocowany do wejściowego ramienia kotwicy, który wystaje do otworu w płycie i opiera się o ścianki tego otworu w położeniach końcowych. Palety osadzone są w poziomych szczelinach kotwicy tak, że są słabo widoczne po zamontowaniu wychwytu. Palety mają cylindryczną zakrzywioną powierzchnię, po której ślizgają się zęby koła wychwytowego i z gniazda kotwicy wystaje jedynie zakrzywiona powierzchnia. Palec przerzutowy w tym wychwycie znajduje się w ramieniu balansu, a na osi jest jedynie kołnierz z wycięciem na bezpiecznik. Koło wychwytowe ma zęby kształtowe z powierzchnią impulsu.  Podobnie jak palety, mają one nachyloną płaszczyznę. W zależności od tego, czy krawędź palety ślizga się po płaszczyźnie zęba, czy też krawędź lub krzywizna zęba ślizga się po płaszczyźnie palety, mówimy, że wznos znajduje się na palecie lub na zębie koła wychwytowego.  Zaletą takich zębów jest to, że z jednej strony przeciwdziała się ryzyku odkształcenia zębów, a z drugiej strony zwiększa wznos kotwicy. Zwiększa się zatem energia dostarczana do koła balansowego przy tym samym momencie napędowym. Gdyby powierzchnie palet nie były zakrzywione, istniałyby dwie płaskie powierzchnie zwrócone ku sobie, które mają tendencję do sklejania się ze sobą (przyczepność).  Miałoby to negatywny wpływ, zwłaszcza jeśli lepkość dawnych olejów zmieniała się. Krzywizna palet skutecznie likwiduje przyczepność. Dużą wadą wychwytu jest brak możliwości regulacji po zamontowaniu. Aby przeprowadzić regulację, trzeba było każdorazowo zdemontować i ponownie zamontować wychwyt w celu sprawdzenia regulacji. Ta praca wymaga dużych umiejętności, jak ustawienie trzpienia ograniczającego, czy tarowanie kotwicy. Doprowadziło to między innymi do opracowania szwajcarskiego wychwytu, który znacznie ułatwiał regulację i tym samym utorował drogę do produkcji seryjnej.