WYCHWYT DUPLEX

 WYCHWYT DUPLEX

Wychwyt zegarkowy w układzie duplex został wynaleziony przez Roberta Hooke’a około 1700 roku, ulepszony przez Jeana Baptiste’a Dutertre’a i Pierre’a Le Roya, a ostateczna forma została nadana mu przez Thomasa Tyrera, który opatentował go w 1782 roku. Wczesne formy miały dwa koła wychwytowe. Wychwyt duplex był trudny do wykonania, ale zapewniał znacznie większą dokładność niż wychwyt cylindrowy, a gdy został starannie wykonany, był prawie tak dobry jak wczesne wychwyty kotwiczne. Był używany w wysokiej jakości angielskich zegarkach kieszonkowych od około 1790 do 1860 roku oraz w Waterbury, tanim amerykańskim zegarku „dla każdego” w latach 1880–1898. W układzie duplex, podobnie jak w wychwytach chronometrowych, do których jest podobny, koło balansowe otrzymuje impuls tylko podczas jednego z dwóch wahań w swoim cyklu. Koło wychwytowe ma dwa zestawy zębów (stąd nazwa „duplex”), długie zęby blokujące wystają z boku koła, a zęby krótkie impulsowe wystają osiowo od góry.  Cykl rozpoczyna się od oparcia zęba blokującego o rubinowy krążek.  Gdy koło balansowe obraca się w kierunku przeciwnym do ruchu wskazówek zegara w swoim środkowym położeniu, wycięcie w rubinowym krążku zwalnia ząb.  Gdy koło wychwytowe się obraca, paleta znajduje się w odpowiedniej pozycji, aby przyjąć pchnięcie zęba impulsowego. Następnie dalszy ząb blokujący spada na rubinowy wałek i pozostaje tam, podczas gdy koło balansowe kończy swój cykl i odchyla się z powrotem w kierunku zgodnym z ruchem wskazówek zegara, a proces się powtarza.  Wychwyt duplex jest technicznie wychwytem ciernym, ząb opierający się o rolkę powoduje pewne tarcie koła balansowego podczas jego ruchu, ale jest ono bardzo minimalne. Podobnie jak w wychwycie chronometrowym, podczas impulsu występuje niewielkie tarcie ślizgowe, ponieważ paleta i ząb impulsowy poruszają się prawie równolegle, dlatego potrzebne jest niewielkie smarowanie. Niestety, niewielka tolerancja na wstrząsy sprawiła, że zegarki duplex nie nadają się dla osób aktywnych. Podobnie jak wychwyt chronometrowy, duplex nie uruchamia się samoczynnie i jest podatny na „nasadzanie”, jeśli nagłe wstrząsy zatrzymają balans podczas jego ruchu, to nie można zegarka ponownie uruchomić. Jest to wychwyt do małych zegarków z systemem oscylacji utrzymanej przez włos balansu. Zaletą jest to, że impuls następuje w środkowym położeniu koła balansowego, czyli w momencie jego największej energii kinetycznej, a do tego nie ma kotwicy. Stosowano go w zegarkach kieszonkowych, ale wkrótce go porzucono, ponieważ zęby koła wychwytowego były trudne do kontrolowania przez szczelinę rolkową, co powodowało duże problemy z właściwym ustawieniem wychwytu, no i ciągły postęp w konstruowaniu nowych wychwytów, skutkował powstaniem lepszych konkurentów.