WYCHWYT CYLINDROWY

 WYCHWYT CYLINDROWY

Wychwyt cylindrowy został wynaleziony przez Thomasa Tompiona w 1695 r. i udoskonalony przez George'a Grahama w 1726 r., był jednym z głównych wychwytów, które po 1700 r. zastąpiły wychwyt wrzecionowy w zegarkach kieszonkowych. Główną atrakcją było to, że był znacznie cieńszy od wrzecionowego, co umożliwiało budowę modnych cienkich zegarków. Wprawdzie zegarmistrze stwierdzili, że ulegał on nadmiernemu zużyciu, dlatego w XVIII wieku nie był jeszcze zbyt często używany, z wyjątkiem kilku ekskluzywnych zegarków z cylindrami wykonanymi z rubinu.  Problem ten rozwiązał U. Jorgensen, w 1915 roku wykonując cylinder i koło wychwytowe z hartowanej stali, a wychwyt zaczęto wtedy używać w dużych ilościach w niedrogich zegarkach kieszonkowych oraz małych zegarach do XX wieku. Jest to wychwyt spoczynkowy, który zamiast palet, wykorzystuje wycięty cylinder na wale balansu, do którego wchodzą zęby wychwytowe jeden po drugim.  Każdy ząb w kształcie klina pobudza koło balansowe poprzez nacisk na krawędź cylindra podczas jego wchodzenia i potem jest utrzymywany w spoczynku wewnątrz cylindra podczas jego obrotu i ponownie wywiera impuls, gdy opuszcza drugą stronę cylindra.  Koło miało zwykle 15 zębów i poruszało balans, z którym wychwyt współpracuje, pod kątem od 20° do 40° w każdym kierunku. Jest to wychwyt cierny, w którym zęby stykają się z cylindrem przez cały cykl balansu, dlatego nie był on tak dokładny jak wychwyt kotwiczny, a duże siły tarcia powodowały nadmierne zużycie i wymagały częstszego czyszczenia. Wycięty cylinder chwyta tylko jeden ząb (połowa podziałki zęba) koła wychwytowego i dlatego ma bardzo małą średnicę. Wałek koła wychwytowego składa się z tego cylindra (rurki) i wciśniętych w niego dwóch tamponów (z czopami łożyskowymi). Tampony są wymienne bo czopy się dość szybko wycierają i bez tej wymienności trzeba by dorabiać co chwilę cały nowy cylinder. W obszarze koła wychwytowego rura jest przycięta do nieco ponad połowy obwodu. Koło wychwytowe ma kształt korony, a jego elementy funkcjonalne służące do hamowania i poddawania impulsu, w kształcie klinów, znajdują się na innym poziomie niż koło. Wychwyt cylindrowy przeznaczony jest do zegarków przenośnych z kołem balansowym. Zegarki naręczne z tym wychwytem nie są tak dokładne jak te z wychwytem kotwicznym i trudniejsze w obsłudze oraz naprawach, ale przy wystarczającym smarowaniu działają zadowalająco długie lata.
Wychwyt cylindrowy w zegarkach naręcznych był dlatego głównie używany, w tańszych modelach, od około 1920 do 1940 rok, po czym praktycznie porzucono go na rzecz wychwytu kotwicznego.