REPETYCJA

 

REPETYCJA

Istnieje wiele typów mechanizmów repetycji, od prostego mechanizmu, który jedynie wybija liczbę godzin, po mechanizmy kwadransowe i minutowe. Repetiery minutowe wybijają czas z dokładnością do minuty, używając oddzielnych tonów dla godzin, kwadransów i minut. Powstały w czasach gdy oświetlenie sztuczne nie było tak powszechne jak obecnie i umożliwiały określenie czasu w ciemności, abo były używane także przez osoby niedowidzące.  Obecnie są one cenione przede wszystkim jako drogie dodatki przez pasjonatów zegarków.  Repetierów nie należy mylić z bijącymi zegarami lub zegarkami, które nie biją na żądanie, a jedynie są wyzwalane automatycznie w regularnych odstępach czasu. Najstarsze znane zegary powtarzalne pochodzą z 1676 roku i zostały wykonane przez londyńskich zegarmistrzów Edwarda Barlowa (1636–1716) i Daniela Quare (1648–1724).  Zarówno Edward Barlow, jak i Daniel Quare ogłosili wynalezienie zegara powtarzalnego tuż przed 1700 r.  Obydwaj złożyli na niego patent, który został rozstrzygnięty na korzyść Quare w 1687 r. Zazwyczaj dźwignia zwalniająca mechanizmu udarowego jest wysunięta ponad krawędź tarczy mechanizmu zegarowego, tak że przedłużenie to można pociągnąć w dół, co natychmiast prowadzi do wyzwolenia repartycji. W zegarkach naręcznych z repetycją suwak znajduje się zazwyczaj po lewej stronie koperty zegarka. Zegarki powtarzalne były znacznie trudniejsze w wykonaniu niż zegary powtarzalne, dopasowanie gongów drucianych i skomplikowanych elementów uderzających do mechanizmu zegarka kieszonkowego było wyczynem nawet dla dobrego zegarmistrza.  Zatem zegarki z repetycją były drogim luksusem i symbolem statusu i jako takie przetrwały wprowadzenie sztucznego oświetlenia, a także przetrwały do dziś. Zegarki powtarzalne z XVIII wieku uderzały w dzwonek umieszczony z tyłu koperty, a od XIX wieku niezmiennie stosowano już gongi druciane, ponieważ zajmowały mniej miejsca.  Wydaje się, że zostały one wynalezione przez Szwajcarów około 1800 roku. Generalnie zegarki z reoetycją wybijają godziny i kwadranse, ale od około 1750 roku system ten został zmodyfikowany w celu powtarzania godzin, kwadransów i minut (repetier minutowy). Wydaje się, że słynny londyński producent John Ellicott był pierwszym, który wyprodukował je w większych ilościach. W XIX wieku, po udoskonaleniach dokonanych przez A.L. Bregueta, mechanizm powtarzania minut stał się znacznie bardziej powszechny, ale nadal można go było znaleźć tylko w najlepszych zegarkach, ponieważ był kosztowny w produkcji. Szczególnie trudne w produkcji zegarki na rękę z repetycją minutową po raz pierwszy wprowadzono w 1914 roku. Wczesne mechanizmy repetycyjne zegarków były uruchamiane poprzez naciśnięcie i wciśnięcie tłoczka u góry zegarka. Te późniejsze aktywowane są poprzez przesunięcie suwaka znajdującego się z boku obudowy. To nawija oddzielną sprężynę do zasilania mechanizmu repetycji.  Zwolnienie suwaka powoduje zwolnienie sprężyny, a jej siła podczas rozwijania przesuwa mechanizm repartycji. Problem z bardzo wczesnymi repetierami polegał na tym, że zamek mógł zostać zwolniony przed całkowitym naciągnięciem, co powodowało, że mechanizm wybijał tylko część swojej sekwencji. Około 1820 roku francuski zegarmistrz Abraham Breguet wynalazł niezawodny mechanizm „wszystko albo nic”, który temu zapobiegł, dzięki czemu repetiery stały się znacznie bardziej niezawodne i popularne. Ówczesne zegarki z repetycją wykorzystują gongi wykonane z długich, hartowanych drutów stalowych zwiniętych wewnątrz koperty zegarka. Uderzają w nie maleńkie młoteczki uruchamiane przez mechanizm repetiera, wydając dźwięki. Niektóre repetiery takie jak repetier minutowy, muszą wydawać trzy różne dźwięki, aby rozróżnić godziny, kwadranse i minuty w sekwencji wybijania. Ponieważ trudno jest zmieścić trzy nieporęczne gongi druciane w mechanizmie zegarka, praktycznie wszystkie takie repetiery używają dwóch gongów, a jeśli potrzebny jest trzeci dźwięk, wydaje się go przez uderzenie w dwa gongi szybko po kolei, najpierw wysoki, a potem niski. Repetycja minutowa to najbardziej szczegółowe wybijanie czasu przez repetier, ale  mamy jeszcze mechanizmy o większej komplikacji zwane “Grande and petite sonnerie”. Grande sonnerie (po francusku oznacza „wielkie uderzenie”) to mechanizm bijący, połączony z repetycją. Co kwadrans wybija aktualne godziny i ilość kwadransów po pełnej godzinie. W zależności od konstrukcji sonnerie jako pierwsze można wybrzmiewać godziny lub ćwiartki.  Dzwonienie odbywa się zwykle za pomocą dwóch lub większej liczby gongów (z dwoma lub większą liczbą młoteczków). Dzwonki ćwiartkowe mogą być prostą kombinacją wysokich i niskich dźwięków lub wyszukanymi melodiami, takimi jak Westminster Chimes. Grande sonnerie działa jak zegarek z repetycją, który uruchamia się co kwadrans (działa w ten sam sposób, w jaki działałby repetycja minutowa lub ćwierćnutowa, gdyby była uruchamiany ręcznie przez użytkownika co kwadrans) i ma własne źródło zasilania. Oznacza to również, że grande sonnerie będzie samo wybijać godziny i kwadranse oraz będzie miało możliwość aktywacji repetiera na żądanie. Jest on bardziej złożony niż petite sonnerie, który nie jest zbudowany z mechanizmem repartycyjnym i wybija godziny co godzinę, a kwadranse co kwadrans, bez funkcji repetytora. Nowoczesne zegarki sonnerie łączą oba typy, umożliwiając użytkownikowi wybór trybów grande i petite sonnerie, a także posiadają opcjonalną repetycję minutową lub ćwierćnutową. Zegarki te będą albo wyposażone w charakterystyczny podwójny naciąg lub będą wykorzystywać pojedynczy naciąg zarówno do pomiaru czasu, jak i do dzwonienia. Liczba uderzeń, które sonnerie może wytworzyć przy pełnym naciągu, zależy od mechanizmu uderzającego i sprężyny.
To nie są wszystkie komplikacje, które wytwarzają dźwięki, ale o tym kiedy indziej.