NACIĄG AUTOMATYCZNY

 

NACIĄG AUTOMATYCZNY

W zegarku mechanicznym koła zębate zegarka obracane są za pomocą energii sprężyny spiralnej zwanej sprężyną naciągową. W zwykłym zegarku naręcznym energia jest magazynowana w sprężynie głównej poprzez obracanie pokrętła-koronki z boku zegarka. Następnie energia ze sprężyny głównej napędza mechanizm zegarka, aż do wyczerpania się, co wymaga ponownego naciągnięcia sprężyny. Natomiast samonakręcający się mechanizm zegarka posiada dodatkowy mechanizm, który nakręca sprężynę główną w oparciu o naturalne ruchy ciała użytkownika. Początki mechanizmu automatycznego sięgają lat siedemdziesiątych XVIII wieku i szwajcarskiego zegarmistrza Abrahama-Louisa Perreleta. W jego koncepcji wykorzystano pionowo oscylujący ciężarek w zegarku kieszonkowym, a Genewskie Towarzystwo Sztuki poinformowało, że do pełnego nakręcenia mechanizmu potrzeba 15 minut marszu. Pomysły Perreleta przyciągnęły uwagę innego zegarmistrza Abrahama-Louisa Bregueta. Zafascynowany mechanizmem automatycznym Breguet wprowadził kilka ulepszeń do projektu Perrelet i wykonał dla francuskich klientów automatyczne zegarki kieszonkowe. Mniej więcej pod koniec 1777 lub na początku 1778 roku Hubert Sarton zaprojektował zegarek z mechanizmem rotorowym. Pod koniec 1778 roku wysłał zegarek do Francuskiej Akademii Nauk i spisano raport, który wraz z rysunkiem zawierał szczegółowy opis mechanizmu. Konstrukcja Sartona jest podobna do tych stosowanych we współczesnych zegarkach naręcznych, chociaż nie ma dowodów łączących konstrukcję z XVIII wieku z osiągnięciami XX wieku. Jednak dopiero po I wojnie światowej, która spopularyzowała użycie zegarków naręcznych, mechanizm automatyczny nabrał większego znaczenia. W końcu energia kinetyczna pochodząca z ruchu ręki znacznie przewyższała energię zegarków leżących w kieszonce. W 1922 r  Léon Leroy, zastosował system obciążników bocznych. Prawie na pewno wywodziło się to z projektu Bregueta. W 1923 r. angielski mechanik zegarmistrzowski nazwiskiem John Harwood wykorzystał do zegarków naręcznych automatyczny mechanizm odbojowy, który wynalazł w 1817 r , gdzie zderzaki sprężynowe ograniczały obrót ciężarka oscylacyjnego do 180 stopni. Po całkowitym nakręceniu mechanizmem odbojowym Harwooda zegarek miał rezerwę chodu wynoszącą 12 godzin. Pierwszy taki automatyczny zegarek naręczny został wprowadzony na rynek przez firmę Fortis w 1926 roku i na cześć swojego wynalazcy otrzymał nazwę Harwood Automatic. Potem przyszedł czas na firmę Rolex, która ulepszyła konstrukcję odbojową Harwooda i wprowadziła automatyczny mechanizm wykorzystujący jednokierunkowy rotor obracający się o 360 stopni. Mechanizm ten był sercem linii Oyster Perpetual, marki z lat trzydziestych XX wieku i zapewniał 35 godzin rezerwy mocy, czyli prawie trzykrotna poprawa w porównaniu z mechanizmem odbojowym Harwooda. Można powiedzieć, że firma Rolex zmodernizowała mechanizm automatyczny do tego stopnia, że większość współczesnych mechanizmów automatycznych nadal wykorzystuje jednokierunkowy rotor oscylujący w zakresie 360 stopni. Potem wprowadzono też system gdzie ciężar mocowany jest również w środku mechanizmu, ale obraca się zgodnie z ruchem wskazówek zegara i przeciwnie do ruchu wskazówek zegara. Gdy zegarek jest już całkowicie nakręcony, to przekręceniu sprężyny naciągowej zapobiega sprzęgło poślizgowe. W tym celu sprężyna naciągowa po prostu spoczywa w obudowie sprężyny i ślizga się, gdy tylko zostanie całkowicie naciągnięta. Zamiast rotora o średnicy zegarka, szczególnie płaskie zegarki automatyczne wykorzystują tzw. mikrorotor, który jest zintegrowany z mechanizmem, aby zmniejszyć całkowitą wysokość zegarka. Takie mikrorotory są często wykonane z litego złota, aby dzięki dużej gęstości osiągnąć ciężar wymagany do skutecznego nawinięcia sprężyny. Zegarki automatyczne mają zwykle stale napiętą sprężynę i dlatego działają płynniej niż zegarki nakręcane ręcznie. Skutkuje to niższym błędem zegarka. Alternatywnie, większość zegarków automatycznych można nakręcać również za pomocą koronki. Rezerwa mocy, tj. czas pracy w pełni nakręconego mechanizmu od ostatniego noszenia zegarka wynosi około 35 do 60 godzin. Niektóre zegarki mają wskaźnik rezerwy chodu.