JEAN ANTOINE LEPINE

 

Jak JEAN ANTOINE LEPINE zmienił zegarmistrzostwo.

Przed Lépine zegarki były zasadniczo kompaktowymi zegarami, z kołami umieszczonymi pomiędzy dwoma płytami i balansem umieszczonym na górze. To nie były w zasadzie zegarki, tylko małe przenośne zegary. Nowy projekt Jean-Antoine Lépine zmienił kształt zegarka i proces jego produkcji. Prawie każdy zegarek wyprodukowany w ciągu ostatniego półtora wieku mógłby słusznie nosić nazwę „Lépine” w swoim podstawowym projekcie, ale dziś termin ten jest zwykle używany w odniesieniu do dość rzadkiej praktyki umieszczania małej sekundowej tarczy na godzinie 9:00, naprzeciwko koronki. Wyjaśnijmy to wszystko. Jean-Antoine Lépine urodził się niedaleko Genewy w 1720 roku i przeniósł się do Paryża, gdzie jego twórczość przyniosła mu sławę na całe życie.  Ożenił się z córką zegarmistrza André-Charlesa Carona i został jego partnerem biznesowym. Stał się także częścią rodziny Carona, w skład której wchodzili szwagier Pierre-Augustin „Beaumarchais” (zegarmistrz, który przekazywał francuskie pieniądze amerykańskim rewolucjonistom i napisał sztuki Figara) oraz szwagierka artystka Marie-Josèphe. Parający się zegarmistrzostwem Lépine wynalazł zupełnie nowy sposób konstruowania zegarka na jednej płycie głównej, rezygnując ze ślimaka i łańcuszka oraz umieszczając balans na tej samej płaszczyźnie co zestaw kół zębatych. Zamiast umieszczać koła zębate między dwiema płytami oddzielonymi słupkami, Lépine do płyty głównej przykręcił mostki i półmostki.  Pozwoliło to na znacznie cieńsze zegarki, lepszą trwałość oraz ułatwiło montaż i konserwację. Wynalazek został uznany za dający francuskim zegarmistrzom przewagę nad dominującym wówczas (w połowie XIX wieku), zegarmistrzostwem angielskim. Układ kół Lépine'a został powszechnie przyjęty, a obrobiona maszynowo płyta główna stała się kluczowym elementem zegarmistrzostwa. Wkrótce Frédéric Japy założył swoją fabrykę ebauche w Beaucourt, zaszczepiając kilka podstawowych układów kół prawie każdemu XIX-wiecznemu zegarkowi. Ten system kół i mostów przymocowanych do płyty głównej, wówczas znany jako „Lépine”, pozostaje w użyciu do dziś. Równie ważny był inny wynalazek Lépine'a. Zamiast ślimaka i łańcucha, Lépine użył do napędu zegarka bęben z zębami, które zazębiały się bezpośrednio z kołami mechanizmu. Siła była regulowana przez specjalnie ukształtowaną sprężynę główną, a nie przez ślimaka i łańcuch, co jest uproszczeniem, na którym nadal polegamy. Lépine przez całe życie wprowadzał innowacje. Stworzył mechanizmy repetiera minutowego, wiecznego kalendarza, faz księżyca, a nawet bezkluczykowego nakręcania i seconde morte. Chociaż dożył wieku 94 lat i został zegarmistrzem króla Ludwika XV oraz Jerzego Waszyngtona, był też korespondencyjnym przyjacielem Voltaire'a, to osobista historia Lépine'a nie jest dobrze znana, ponieważ jego biografia zaginęła podczas rewolucji francuskiej.
Chociaż prawie każdy współczesny mechanizm zegarka opiera się na rewolucyjnych pomysłach Lépine'a, jego nazwisko jest dziś zwykle kojarzone z niezamierzonym produktem ubocznym jego projektu. Większość zegarków wykorzystujących mechanizmy Lépine była „zawieszana” na łańcuszku lub wstążce z kokardką na biglu umieszczonym na godzinie 12:00.  Ze względów estetycznych, jeśli zegarek był wyposażony we wskazówkę sekundową, zwykle umieszczano ją naprzeciw bigla na godzinie 6:00. Ten właśnie styl zegarka, z biglem na godzinie 12:00 i małą sekundową subtarczą na godzinie 6:00, został skojarzony z nazwiskiem Lépine'a, mimo, że układ nie był właściwie techniczną cechą jego mechanizmów. Mniej więcej w tym samym czasie pojawiły się zegarki w stylu nazywanym „savonnette”. Zostały one zaprojektowane do trzymania w dłoni jak kostka mydła (po francusku „savonnette”) z biglem opartym o kciuk i wypadającym dlatego na godzinie 3:00. Po tym, jak koronka stała się funkcjonalną częścią zegarka, zegarmistrzowie nadal wytwarzali mechanizmy „lépine” i „savonnette”. Kiedy zegarki kieszonkowe ustąpiły miejsca zegarkom naręcznym, mechanizm „savonnette” był bardziej ceniony ze względu na symetryczne ustawienie małych sekund na tarczy. Wzór „lépine” z małą sekundą na godzinie 9:00, w zegarkach na rękę jest obecnie zwykle spotykany tylko na chronografach i innych skomplikowanych zegarkach z wieloma subtarczami. Rzadko można zobaczyć mechanizm wskazujący tylko czas, mający małą sekundą na godzinie 9:00. Kilka wyjątków obejmuje takie mechanizmy jak na przykład Unitas (ETA) kal. 6497, oraz Zenith kal. 680 i 690.