Bracket Clocks.

 "Historia pomiaru czasu"
Bracket Clocks.

O Bracket Clocks wspomniałem już wcześniej w opracowaniu poświęconym zegarom kominkowym. Pochodzą z Anglii. Zegar wspornikowy to styl przenośnego zegara stołowego wykonanego w XVII i XVIII wieku. Termin ten wywodzi się z małych zegarów wahadłowych napędzanych ciężarkami, które należało zamontować na wsporniku na ścianie, aby zapewnić miejsce na wiszące ciężarki. Kiedy opracowano zegary napędzane sprężyną, które nie wymagały zawieszania ciężarków do ich zasilania, nadal były one produkowane w stylu wspornikowym. Często składają się z dwóch pasujących elementów tworzących komplet złożony z zegara i jego małej ozdobnej półki. Prawie zawsze są wykonane z drewna, często z hebanu i zdobione okuciami z ormolu (pozłacanego brązu), wkładkami mosiężnymi, z forniru (intarsjami) lub ze skorupy żółwia (szylkretu), albo ozdobione lakierem dekoracyjnym. Tarcza umieszczona jest za przeszklonymi drzwiczkami, częściowo srebrzona lub złocona. Ponieważ w tamtych czasach zegary były drogie i w gospodarstwie domowym nie było ich w każdym pokoju, zwykle miały uchwyty do przenoszenia ich z pokoju do pokoju. Zegary te prawie zawsze były repetierami, to znaczy zegarami bijącymi, które powtarzały wybijanie za pociągnięciem dźwigni lub sznurka. Od połowy XVII wieku do około 1800 roku angielscy zegarmistrzowie przewyższali zegarmistrzów z innych krajów Europy. Byli pionierami w rozwoju zegarów wspornikowych, zegarów z długą skrzynką, zegarków kieszonkowych i chronometrów morskich. Na szczególną uwagę w tym kontekście zasługuje „Clockmakers' Company” (CC), gildia londyńskich zegarmistrzów. Członkami Towarzystwa byli wybitni zegarmistrzowie tamtych czasów. Poszukiwali i kultywowali współpracę z astronomami, fizykami i inżynierami, a także udowodnili, że są posiadaczami kunsztu koniecznego dla uprawianiai i rzemiosła i sztuki. Kompania Zegarmistrzów była jedną z najbardziej szanowanych cechów londyńskich. Członkowie mogli ubiegać się o cały szereg korzystnych przywilejów królewskich. Należy wziąć pod uwagę jeszcze jeden czynnik: zamorskie posiadłości Anglii wzbogaciły jej klasę wyższą, więc nie brakowało lukratywnych prowizji od bogatych mecenasów. Thomas Tompion (1639-1713) słusznie nazywany jest ojcem angielskiego zegarmistrzostwa i to właśnie on krzewił w cechu atmosferę braterskiej solidarności. Do czołowych przedstawicieli zegarmistrzostwa w stuleciu, w którym angielskie zegarmistrzostwo znajdowała się u szczytu rozkwitu, należeli John i Ahaswerus Fromanteel, Joseph Windmills, Joseph Knibb, William Holloway, Eardley Norton, Daniel Quare i John Meredith, żeby wymienić tylko tych kilku z całej armii zegarmistrzów. Wszyscy oni, a także inni znakomici rzemieślnicy, których tutaj nie wymieniłem z nazwiska, wykonywali Bracket Clocks z mechanizmami o wielkiej urodzie i technicznej perfekcji, które wykazują całą techniczną doskonałość charakterystyczną dla zegarów noszących sygnatury takich producentów. Drewniane obudowy tych zegarów posiadają zdobione dwuspadowe korony, czasem z wieżyczkami lub zaopatrzone w kokardki. Główną cechą dekoracji i rodzaju użytego drewna, które było zwykle ciemne, jest różnorodność. Wykończenie obejmowało różne metody zdobienia drewna wymienione na wstępie. Bracket Clocks zostały z czasem powoli wyparte przez inne rodzaje małych zegarów, które były bardziej zgodne z duchem następnych epok.