Precyzyjne zegary wahadłowe.

 "Historia pomiaru czasu"
Precyzyjne zegary wahadłowe.

Dokładniejsze mierzenie czasu stało się możliwe dopiero wraz z wprowadzeniem do zegarmistrzostwa wahadła, przez Huygensa (1656), a zegary stały się bardziej niezawodnymi instrumentami do użytku astronomów, dopiero po wynalezieniu przez George'a Grahama wychwytu kotwicowego spoczynkowego, noszącego jego imię (1715) oraz wahadła rtęciowego około 1721 roku. Zegary o możliwie najdokładniejszym pomiarze czasu stosowane były w obserwatoriach astronomicznych i laboratoriach pomiaru czasu. Służyły one jako wzorzec do przechowywania czasu wyznaczonego z obserwacji astronomicznych. Dokładność czasu zegara zależy przede wszystkim od dobrej konstrukcji jego mechanizmu, a szczególnie wychwytu i regulatora. W precyzyjnych zegarach tego typu często rezygnowano z przekładni wskazań, gdyż każda przekładnia wprowadza błąd. Dlatego na tarczy takiego zegara widzimy dużą wskazówkę minutową i dwie małe wskazówki do pokazywania godzin i sekund, na mniejszych subtarczach. Ale również dokładność wykonania całości oraz umieszczenie zegara w odpowiednich warunkach ma duży wpływ na tą  dokładność. Dlatego zegary astronomiczne instalowało się w piwnicach, na masywnych fundamentach i w hermetycznych obudowach, w celu zabezpieczenia ich przed wstrząsami i zmianami temperatury, wilgotności, ciśnienia atmosferycznego i wpływu innych czynników zewnętrznych. Długi czas posługiwano się w obserwatoriach astronomicznych zegarami mechanicznymi z wychwytem Grahama i regulatorem wahadłowym. Od roku 1890 wprowadzono zegary ze sprężynowymi wychwytami swobodnymi Strassera i Rieflera. Zbudowanie sprężynowych wychwytów swobodnych było dużym postępem w dziedzinie precyzyjnych zegarów astronomicznych. Zastosowanie tych wychwytów oraz sekundowych wahadeł kompensacyjnych nikiel - stal, czy w końcu inwarowych z ciężkimi soczewkami, znacznie zwiększyło dokładność zegarów używanych do celów astronomicznych. Ludwig Strasser urodził się 15 grudnia 1853 roku w Würzburgu. W 1875 r. L. Strasser wraz z mechanikiem Gustavem Rohde założył warsztaty mechaniczne Strasser & Rohde, które zajmowały się produkcją urządzeń pomiarowych, precyzyjnych zegarów wahadłowych i różnego rodzaju chronometrów morskich. Pracując w swojej firmie, Strasser wynalazł „wychwyt swobodny ze sprężynką do precyzyjnych zegarów wahadłowych”, który później został opatentowany i nazwany jego imieniem. Inne znaczące jego osiągnięcia w dziedzinie zegarmistrzostwa i mechaniki precyzyjnej to wahadło kompensacyjne stal nikiel, które również zostało opatentowane, oraz astronomiczny sekundowy zegar wahadłowy Strassera. Zygmunt Riefler urodził się 9 sierpnia 1847 r., studiował matematykę, geodezję i inżynierię mechaniczną na Uniwersytecie Technicznym w Monachium. W 1876 roku po śmierci ojca przejął firmę Clemensa Rieflera wraz z dwoma braćmi Adolfem i Teodorem. Zygmunt pracował głównie nad nowymi rozwiązaniami w dziedzinie przyrządów kreślarskich i zegarów precyzyjnych. Jego domeną stały się zegary wahadłowe o najwyższej dokładności. Już w 1869 roku opracował nowy wychwyt zegarowy, otrzymał wtedy zlecenie z obserwatorium uniwersyteckiego w Monachium na zbudowanie zegara o bardzo wysokim stopniu dokładności. W 1889 r. opatentował swój epokowy wynalazek, swobodny wychwyt sprężynowy nazwany jego nazwiskiem, a w 1907 r. skonstruował swobodny wychwyt grawitacyjny, opatentowany w 1913 r po jego śmierci. Konstruował też wahadła kompensacyjne, rtęciowe, stal nikiel i inwarowe. Riefler tak udoskonalił wszystkie komponenty zegarowe, że jako pierwszy budował zegary z odchyleniem wynoszącym zaledwie 0,1 milisekundy dziennie. Jest to najwyższa dokładność, jaką można osiągnąć w przypadku zegarów mechanicznych. Po wynalezieniu zegarów elektrycznych, miejsce mechanicznych zegarów astronomicznych zajęły zegary zespolone Shortta, a potem rewolucja elektroniczna i wykorzystanie atomowych wzorców częstotliwości, zastąpiło i te zegary zespolone. A u nas w Polsce jest zegarmistrz, p. Franciszek Wiegand, który jeszcze obecnie z powodzeniem buduje polskie zegary precyzyjne z wolnymi wychwytami. Ostatnie zdjęcie to jego zegar.